Rode Kruis bezorgd: herinvoering van antipersoonsmijnen zou een zorgwekkende stap terug zijn voor humanitair recht
Verschillende Europese landen overwegen publiekelijk om hun steun aan het internationaal verbod op antipersoonsmijnen te herzien. Rode Kruis-Vlaanderen spreekt hierover zijn bezorgdheid uit. “De herinvoering van antipersoonsmijnen zou een dramatische stap achteruit betekenen in de bescherming van burgers tijdens conflicten. Dit raakt aan de fundamenten van het humanitair recht,” zegt Floor Van den Eijnden, expert Internationaal Humanitair Recht bij Rode Kruis-Vlaanderen.
België als voortrekker
België speelde wereldwijd een pioniersrol in de strijd tegen antipersoonsmijnen. In 1995 was ons land het allereerste dat antipersoonsmijnen bij wet verbood. Twee jaar later leidde dat tot het internationale Ottawaverdrag, dat vandaag door 165 landen is ondertekend. Het verdrag verbiedt het gebruik, de productie, opslag en overdracht van antipersoonsmijnen.
Een wapen dat slachtoffers maakt lang na de oorlog
Antipersoonsmijnen maken vooral slachtoffers onder burgers, vaak jaren nadat een conflict voorbij is. In 2023 bestond 84% van de mijnslachtoffers wereldwijd uit burgers, waaronder opvallend veel kinderen. “Het idee dat je een oorlogswapen inzet dat zijn dodelijke werk blijft doen lang nadat soldaten vertrokken zijn, is onverenigbaar met het internationaal humanitair recht. Dat leidt altijd tot burgerslachtoffers, je kan het niet voldoende controleren” zegt Van den Eijnden.
Verontrustende signalen
Het Rode Kruis wijst op recente signalen waarbij landen de militaire relevantie van antipersoonsmijnen opnieuw proberen te rechtvaardigen. Die redenering gaat voorbij aan decennia van wetenschappelijke en militaire analyses. “Er zijn vandaag moderne technologieën beschikbaar die veel efficiënter en minder schadelijk zijn. Landmijnen zijn een reliek uit een andere tijd – met verwoestende gevolgen voor mensenlevens,” aldus Van den Eijnden.
Niet alleen doden en verminken
Naast hun menselijke tol, belemmeren dit type mijnen ook de wederopbouw van gemeenschappen. Wegen, velden en infrastructuur blijven jarenlang onbruikbaar door besmetting met explosieven. Dat houdt volledige regio’s gegijzeld en vertraagt economische en sociale heropleving.
Verdragen onder druk: een gevaarlijk precedent
Op de Internationale Dag van Aandacht voor Mijnen roept Rode Kruis-Vlaanderen op om de internationale verdragen te respecteren en te versterken. “Als staten nu zouden terugkeren naar het gebruik van antipersoonsmijnen, dreigen we een gevaarlijk precedent te scheppen waarbij humanitaire principes onder druk komen te staan,” zegt Van den Eijnden.
BOX: Wat zijn antipersoonsmijnen en waarom zijn ze verboden? Wat zijn antipersoonsmijnen? Antipersoonsmijnen zijn kleine explosieven die worden verstopt in de grond en afgaan zodra iemand erop stapt of ze aanraakt. Ze maken geen onderscheid tussen soldaten en burgers en blijven vaak jarenlang actief – ook lang na het einde van een conflict. Ze vormen daardoor een blijvend risico voor kinderen, boeren en gewone burgers die proberen terug te keren naar hun woongebied. Waarom zijn ze verboden? Antipersoonsmijnen veroorzaken langdurig, blind en disproportioneel menselijk leed. Ze doden en verminken vaak onschuldige burgers en maken wederopbouw en veilig leven na oorlogen bijzonder moeilijk. Daarom verbiedt het Ottawaverdrag sinds 1997 het gebruik, de productie, opslag en overdracht van deze wapens. Wereldwijd hebben 165 landen zich ertoe verbonden deze wapens nooit meer te gebruiken. |