App van Rode Kruis biedt eerste hulp bij psychische problemen

De cijfers zijn ongemeen hard: bijna 1 op 3 Vlamingen geeft aan niet goed in hun vel te zitten en de kans dat een Vlaming tijdens zijn of haar leven een psychische stoornis doormaakt is bijna 1 op 4. Uit recent onderzoek van Sciensano blijkt dat angst- en depressieve stoornissen toenemen tijdens de coronacrisis en dat 30% van de bevolking zich maar zwak sociaal ondersteund voelt door hun omgeving. Deze enquêtes tonen aan dat nog véél meer mensen het psychisch erg moeilijk hebben ten gevolge van de coronacrisis en hulp nodig hebben. De Houvast-app van Rode Kruis-Vlaanderen is erop gericht de sociale steun vanuit de omgeving te versterken, zowel bij milde klachten als bij angststoornissen, depressie en zelfmoordgedachten. Het is niet de zoveelste feelgood app, maar wel een onderbouwd instrument dat durf en zelfvertrouwen geeft om anderen te helpen en dat in die zin zelfs levensreddend kan zijn.

App maakt helpen gemakkelijker

“We weten dat er heel wat drempels ervaren worden als het aankomt op het helpen van anderen die het psychisch moeilijk hebben”, zegt Sarah Verlinden psychologe bij Rode Kruis-Vlaanderen. “Alleen al het gesprek aangaan bijvoorbeeld, is niet evident. Onze app speelt daar op in door heel actiegerichte handvaten aan te reiken en letterlijk een 'houvast' te bieden zodat je ook als leek in staat bent om signalen  te herkennen, het gesprek aan te gaan, ... én voldoende zelfvertrouwen krijgt om eerst hulp bij psychische problemen toe te dienen." Die eerste hulp bieden is belangrijk en kan al voldoende zijn om te voorkomen dat milde problemen ernstiger worden. Omdat eerste hulp niet altijd volstaat, vertelt de Houvast-app je ook wanneer, hoe en naar welke organisaties je een persoon met psychische problemen kan doorverwijzen voor verdere hulp. Tenslotte heeft de app ook aandacht voor hoe je voor jezelf zorgt tijdens dit hele proces en hoe je zelf omgaat met gebeurtenissen die jij als schokkend ervaart. “Het zelfzorgluik is een belangrijk onderdeel van de app. Je kan immers maar goed voor iemand anders zorgen als je zelf oké bent”, vertelt Sarah Verlinden.

Hoge nood

Volgens Filip Raes, klinisch psycholoog en hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Leuven én co-auteur van de richtlijn waarop de app gebaseerd is, is de nood aan een goede tool die je leert hoe anderen met psychische problemen te helpen hoog. “Het psychisch welbevinden van velen heeft een stevige knauw gekregen door de coronacrisis, maar ook zonder deze crisis zijn er mensen die kampen met psychische problemen en die hulp nodig hebben. Een laagdrempelige app als deze, die alle handvaten aanreikt en leken de nodige portie zelfvertrouwen geeft om iemand anders te helpen, is de dag van vandaag van onschatbare waarde”.

Handboek, opleiding, app

De app is inhoudelijk gebaseerd op de richtlijn ‘Luister!, een toegankelijk handboek voor iedereen die zich wil verdiepen in de materie rond anderen helpen. De richtlijn is opgebouwd volgens de principes van evidence-based practice en is dus van A tot Z wetenschappelijk onderbouwd. De richtlijn kwam tot stand door de samenwerking van Zorgnet Icuro, professionele experten, een groep ervaringsdeskundigen – mensen die zelf ooit te maken hadden met psychische problemen – en Rode Kruis-Vlaanderen als expert in het aanleren van eerste hulp. Daarnaast ontwikkelde Rode Kruis-Vlaanderen ook opleidingen ‘Eerste Hulp bij Psychische Problemen’, die de richtlijn in de praktijk brengen en als doel hebben mensen meer zelfvertrouwen en durf te geven om iemand in zijn of haar omgeving met psychologische problemen ook echt te helpen. Een effectiviteits-onderzoek van VLESP (UGent)³ naar de opleidingen bevestigt de evidence-based methodiek. Het onderzoek toont op korte en langere termijn een positief effect van de opleiding met een toename van bewustzijn, kennis, positieve attitudes, zelfzorg en een afname van handelingsverlegenheid ten aanzien van psychische problemen. De opleidingen worden gegeven door speciaal daarvoor opgeleide vrijwilligers van het Rode Kruis en bestaan uit 4 sessies van telkens 3 uur.

Rode Kruis-Vlaanderen: expert in eerste hulp

Rode Kruis-Vlaanderen staat bekend om zijn expertise in het aanleren van eerste hulp aan leken en de zelfredzaamheid van mensen vergroten is de missie van de organisatie. “Onze eerste hulpopleidingen focusten tot nu toe enkel toe op fysieke problemen. Met de richtlijn ‘Luister!’, de opleidingen en de app ‘Houvast’ zetten we die expertise nu ook in op het domein van psychische problemen”, zegt Sarah Verlinden van Rode Kruis-Vlaanderen.

De app komt er niet toevallig nu de coronacrisis weer volop piekt. “De nood aan handvaten om anderen te helpen is groter dan ooit en we willen iedereen dan ook oproepen alert te zijn voor het mentale welzijn van mensen in je omgeving”, aldus Verlinden. Rode Kruis-Vlaanderen roept iedereen op om de app te downloaden en zo klaar te staan om anderen te helpen die het moeilijk hebben. “De kans dat iemand in jouw buurt nood heeft aan hulp is erg groot. En onze app helpt jou die hulp nu ook te geven”.